SPSS Statistics یک بسته نرم افزاری است که برای آنالیز آماری تعاملی یا دسته ای استفاده می شود. Statistical Package for the Social Sciences به اختصار SPSS به معنای بسته آماری برای علوم اجتماعی، یک برنامه گسترده برای تجزیه و تحلیل آماری در علوم اجتماعی، به ویژه در آموزش و پژوهش است.
با این حال، به دلیل پتانسیل آن، به طور گسترده ای توسط محققان تجاری، محققان مراقبت های بهداشتی، سازمان های نظرسنجی، دولت ها و و متخصصان کلان داده استفاده می شود. علاوه بر تجزیه و تحلیل آماری، این نرم افزار مدیریت داده ها را نیز فراهم می کند و به کاربر اجازه می دهد تا انتخاب کند، داده های ماخوذ ایجاد کند و شکل فایل را تغییر دهد.
انوع مطالعه
مطالعات اپیدمیولوژیک به دو حوزه عمده تقسیم می شوند: مشاهده ای و تجربی.
عموماً مطالعات مشاهده ای توصیفی یا تحلیلی نامیده می شوند. اگر فردی قصد انجام یک مطالعه مشاهده ای را داشته باشد، کنترلی بر موضوعات مورد مطالعه ندارد و محقق به نتیجه و عوامل مرتبط با بیماری را مشاهده می کند.
از سوی دیگر، یک مطالعه تجربی کنترل کاملی بر افراد مورد مطالعه دارد. این نوع مطالعه معمولاً در یک محیط بالینی، مداخله اجتماعی و کارآزمایی میدانی انجام می شود.
رابطه مطالعه تحلیلی و رابطه آن با زمان
مفهوم زمان در تعیین نوع مطالعه اپیدمیولوژیک بسیار مهم است. اگر به دنبال رابطه علت و معلولی در زمان حال باشیم، نیاز به مطالعه مقطعی داریم. با این حال، اگر به رابطه علت و معلولی پدیده ای در گذشته نگاه می کنیم، به مطالعه گذشته نگر نیاز داریم. اگر به روابط در آینده نگاه می کنید، به یک مطالعه آینده نگر نیاز خواهیم داشت.
انواع مطالعات تحلیلی بر اساس اهداف، زمان و هزینه و امکانپذیری می تواند به سه دسته آینده نگر، گذشته نگر، مقطعی
Prospective
اين نوع مطالعه (که مطالعه هم‌گروه جارى هم ناميده مى‌شود) به‌نوعى است که در آن پيامد (يعنى بيماري) در زمان آغاز بررسى هنوز روى نداده است. بيشتر بررسى‌هاى آينده‌نگر در زمان حال آغاز و تا آينده ادامه مى‌يابند.
مثلاً اثرات درازمدت مواجهه با اورانيوم با شناسايى يک گروه از معدنکاران اورانيوم و گروه مقايسه‌اى شامل افرادى که در معرض معدن اورانيوم نبوده‌اند و سنجش بروز آتى سرطان ريه در هر دو گروه ارزشيابى شد. يافته اصلى آن بود که در مقايسه با گروه شاهد، در معدنکاران اورانيوم فراوانى سرطان ريه بيشتر است. چون بيمارى در هنگام آغاز انجام بررسى بروز نکرده بود، اين مطالعه آينده‌نگر بوده است.
Retrospective
نوعى است که پيامدها پيش از آغاز بررسى روى داده‌اند و بررسى کننده در طول زمان به‌عقب برمى‌گردد (گاهى از ۱۰ تا ۳۰ سال) تا گروه مورد بررسى خود را از سوابق موجود مربوط به گذشته کارگران، پزشکان و يا ديگر سوابق انتخاب و آن را در طول زمان رديابى کند. رديابى از تاريخى ثابت در گذشته شروع و به‌طور معمول تا زمان حال ادامه مى‌يابد. اين نوع بررسى نام‌هاى گوناگون دارد مانند: مطالعه همگروهى گذشته‌نگر، تاريخي، مطالعه گذشته‌نگر با ديد آينده و مطالعه گذشته‌نگر غيرجاري.
مطالعه مقطعی
نوعی مطالعه مشاهده‌ای است که در آن متغیرهای مورد نظر، از لحاظ شیوع یا ارتباط، تنها در یک مقطع زمانی مشخص و در یک جامعه معین مورد مطالعه قرار می‌گیرند.
مطالعات مقطعی ارتباط بین عوامل احتمالی و پیامد بیماری را بررسی می‌کنند. به عبارت دیگر نمی دانیم در گذشته چه اتفاقی افتاده و در آینده چه خواهد شد. بر اساس یک مطالعه مقطعی، ما نمی دانیم که آیا یک عامل باعث نتیجه می شود یا خیر.
بنابراین، یک مطالعه مقطعی تنها در توصیف روابط بین بیماری و عوامل ایجاد کننده بالقوه مفید است. در صورتی که اگر کسی برای اولین بار مطالعه ای را برنامه ریزی می کند، یک مطالعه مقطعی باید انجام شود.
از نظر اعتبار، مطالعه آینده نگر بیشترین اعتبار را دارد. بعد از آن مطالعه گذشته نگر و سپس مطالعه مقطعی.
از نظر سادگی در انجام مطالعه، مطالعه مقطعی آسانترین راه است، سپس گذشته نگر و در آخر مطالعه آینده نگر که بسیار زمانبر است و چالش های بسیاری دارد.
انواع مطالعه آینده نگر:
به صورت کل مطالعات آینده نگر را می توان از دو طریق مشاهده ای و یا تجربی تقسیم نمود:
در مطالعات آینده نگر کوهورت محقق مداخله ای در روند موضوع انجام نمی دهد اما در مطالعات Clinical Trial محقق اثر پدیده ای خود آن را در نظر دارد و به گروه مورد آزمایش القا می نماید مورد مطالعه قرار می دهد.
ارتباط بین نوع مطالعه و اهداف آن
هدف از مطالعه مقطعی، شناخت بهتر بیماری و عوامل خطر مرتبط با بیماری است. مطالعه گذشته نگر برای برآورد عوامل خطر بالقوه خوب است و معمولاً این روابط توسط مطالعات آینده نگر تأیید می شود. بنابراین، مطالعه گذشته نگر از اعتبار کمتری نسبت به روش آینده نگر برخوردار است.
بنابراین مطالعات آینده نگر از اعتبار بیشتری نسب به دو مورد دیگر برخوردار است اما انجام یک مطالعه آینده نگر نسب به دو مورد دیگر نیاز به صرف هزینه و انرژی بیشتر دارد.
